Plakja është një gjë që i trishton disa prej nesh. Disa njerëz përpiqen të mos mendojnë për të. Por shkencëtarët kanë gjetur një metodë që mund të na ndihmojë të shmangim këtë fazë të pakëndshme të jetës.
Ky artikull do t’ju tregojë nëse është e mundur të ndaloni ose të paktën të ngadalësoni procesin e plakjes me ndihmën e shkencës dhe teknologjive moderne.
Ne u impresionuam me të vërtetë nga këto zbulime dhe me zor presim të ndajmë me ju disa prej këtyre zbulimeve shkencore.
Stili i jetesës
Ne dëgjojmë për dobinë e ushtrimeve, dietat e shëndetshme dhe mungesën e zakoneve të këqija pothuajse çdo ditë. Në vitin 2018, u vërtetua se këto fakte vërtet mund ta zgjasin jetën tuaj për më shumë se 10 vjet.
Një studim që zgjati 34 vjet ka treguar se nëse njerëzit e lënë duhanin, mbajnë indeksin e masës trupore mes 18.5 dhe 24.9, stërviten 30 minuta çdo ditë, zvogëlojnë sasinë e alkoolit që konsumojnë dhe ndjekin një dietë të shëndetshme, kanë një mundësi për të zgjatur jetën e tyre deri në 12 vjet tek burrat dhe gratë me 14 vjet.
Dieta
Dieta nuk është vetëm një hobi. Shkencëtarët kanë dëshmuar disa herë se zvogëlimi i konsumit tuaj të kalorive mund të ngadalësojë plakjen dhe të zvogëlojë rrezikun e sëmundjeve që lidhen me moshën.
Por kjo nuk do të thotë që ju nuk mund të hani tortën tuaj të preferuar. Një studim i kryer në 2018 tregon se koha që hani dhe sasia e ushqimit që hani kanë një efekt anti-plakje dhe zvogëlojnë rrezikun e problemeve si sëmundjet kardiovaskulare, diabeti, kanceri dhe demenca.
Rregullat kryesore përfshijnë agjërimin e herëpashershëm.
Shëndeti mendor
Çrregullimet mendore, përfshirë abuzimin me substancat, mund të përshpejtojnë procesin e plakjes.
Një studim i publikuar në gusht 2018 analizoi më shumë se 60.000 skanime truri të njerëzve nga 9 muajsh deri në 105 vjeç. Një grup studiuesish, të përbërë nga shkencëtarë nga Google dhe Johns Hopkins University, zbuluan se plakja e parakohshme shkaktohet nga:
- Skizofrenia (mesatarisht, zvogëlon jetëgjatësinë prej 4 vjetësh);
- Abuzimi me kanabis (nga 2.5 vjet);
- Çrregullimet bipolare (nga 1.6 vjet);
- Çrregullimi i vëmendjes së deficitit të hiperaktivitetit (nga 1.4 vjet);
- Abuzimi me alkoolin (nga 0.6 vjet).
Meqë ra fjala, depresioni nuk ishte i lidhur me plakjen e përshpejtuar.
Transfuzionin e gjakut kundër demencës
Gjatë një eksperimenti, u zbulua se një transfuzion gjaku nga minjtë e rinj tek ato të vjetrit stimuloi prodhimin e qelizave dhe neuroneve në trurin e minjve të vjetër dhe ndryshoi plotësisht efektet e plakjes.
Pavarësisht rezultateve të paqarta dhe një fillimi kontradiktor të quajtur Ambrosia (pacientët mund të paguanin $8,000 për plazmën e gjakut nga të rinjtë), kështu u krijua një studim klinik.
Rezultatet ishin të mahnitshme: biomarkuesit e njerëzve të moshuar që vuanin nga sëmundja e Alzheimerit dhe ato kardiake, treguan përmirësime. Por për fat të keq, në disa pacientë, efekti rezultoi të mos jetë afatgjatë.
Transgjenet
Vitet e fundit, studiuesit kanë arritur të zbulojnë rezultate të mahnitshme në trajtimin dhe parandalimin e sëmundjeve duke hequr qelizat e plakura ose ato qeliza që kanë ndaluar ndarjen.
Këto eksperimente u kryen në minj duke përdorur transgjene. Në vitin 2018, 2 grupe të pavarura kërkimore arritën të përdorin transgenet për parandalimin e neurodegjenerimit.
Si rezultat, shkencëtarët nga Klinika Mayo mësuan të hiqnin qelizat e plakura të trurit në pacientët me Alzheimer, duke parandaluar degjenerimin e trurit.
Një laborator tjetër përdori transgjene për të shkatërruar qelizat e vjetra në trurin e minjve të ekspozuar ndaj herbicideve, gjë që shkakton sëmundjen e Parkinsonit tek njerëzit dhe minjtë. Kjo terapi ndaloi sëmundjen.
Printimi 3D i indeve njerëzore me kapilarë
Në qershor 2018, Prellis Biologics njoftoi se mund të printonim inde njerëzore me kapilarë të gjallë që mund të përdoreshin për transplantim.
Ky përparim do të na ndihmojë të printojmë organet vitale të brendshme që mund të zëvendësojnë ato të vërteta që bëhen të vjetra, të sëmura ose të deformuara.
Sot ne po përballemi me një mungesë globale të organeve për transplantim dhe është një nga shkaqet kryesore të vdekjes në disa vende.
Zbutja e rrudhave të brendshme të organeve
Zakonisht kujdesemi për rrudhat në fytyrën tonë teksa plakemi. Por ka probleme edhe më serioze – rrudhat e brendshme të organeve.
Në vitin 2018, hulumtuesit nga Universiteti i Shkollës së Mjekësisë në Universitetin e Virxhinias zbuluan se shumica e efekteve të plakjes, si sëmundja e mëlçisë yndyrore, mund të jenë rezultat i bërthamave të rrudhura të qelizave tona. Këto rrudha duket se parandalojnë funksionimin e duhur të gjeneve tona.
Sipas studimeve të tyre, viruset mund të jenë në gjendje të modifikohen për të ofruar laminë në qelizat e njeriut. Lamina është një proteinë që mund të lëmojë membranat qelizore.
Qelizat burimore kundër kancerit dhe diabetit
Studiuesit mund të menaxhojnë një grup të caktuar të qelizave burimore dhe të stimulojnë shpërndarjen e tyre tek organet e duhura. Më vonë, ato mund të përdoren për rigjenerimin e qelizave dhe indeve.
Një nga studimet e filluara në vitin 2018 është i angazhuar në zhvillimin e një terapie të tillë duke përdorur qelizat burimore të placentës për trajtimin e sëmundjeve si kanceri, sëmundja e Crohn, neuropatitë diabetike e kështu me radhë.
Biomarkues të plakjes
Steve Horvath, një ekspert në bioinformatikë, ka punuar në krijimin e karakteristikave të besueshme të moshës biologjike. Vitin e kaluar, Horvath dhe një grup hulumtues zhvilluan një biomarkues të ri të plakjes që ata e quajnë DNAm PhenoAge.
Është shumë më i mirë se biomarkuesit e mëparshëm dhe mund të parashikojë rezultate të ndryshme të plakjes, përfshirë vdekshmërinë nga kanceri ose Alzheimerin.
Mutacioni gjenetik
A e dini pse ekziston një gamë kaq e gjerë jetëgjatësie tek gjitarët? Studiuesit nga Spanja dhe Britania e Madhe kanë vendosur ta studiojnë këtë pyetje.
Duke përdorur metodën e bioinformatikës, ata kanë lidhur grupe specifike të gjeneve me lloje primatesh të gjalla. Gjatë eksperimentit, ata zbuluan 25 mutacione gjenetike që marrin pjesë në shërimin e plagëve, koagulimin e gjakut dhe trajtimin e sëmundjeve kardiovaskulare. Tani ata duan të përdorin këto rezultate për të studiuar proceset e plakjes tek njerëzit.
Heqja e qelizave të vjetra
Një grup shkencëtarësh nga Klinika Mayo ka zbuluar se shërimi i minjve me senolite, që heqin qelizat e vjetra, mund të parandalojë dëmtimin e qelizave, të rivendosë funksionin fizik dhe të zgjasë jetën e minjve më të vjetër.
Ndërkohë, vitin e kaluar, Unity Biotechnology filloi gjykimet e para klinike që përfshinin njerëz për të testuar këtë terapi senolite. Qëllimi i tyre është të kurojnë osteoartritet e nyjeve të gjunjëve, një sëmundje që është e lidhur ngushtë me plakjen e qelizave në nyje.
A do të donit të jetonit gjatë e më gjatë? A jeni gati të provoni ndonjë prej këtyre terapive?