Sëmundja e zemrës është shkaku më i zakonshëm i vdekjes tek meshkujt dhe femrat, sipas Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC). Por disa njerëz ende i mendojnë problemet kardiake, e veçanërisht sulmet në zemër, si një problem mashkullor.
Për fat të keq, një studim i kohëve të fundit sugjeron se, jo vetëm që sulmet në zemër janë shqetësuese për gratë, por gjithashtu ata bëhen më të zakonshëm tek gratë e moshave të reja.
Studimi, analizoi të dhënat nga nga vëzhgimet në spitalet e sulmeve të zemrës tek njerëzit mes moshës 35 dhe 74 vjeç në katër komunitete: në Maryland, Minesota, Misisipi dhe Karolina e Veriut. Studiuesit i shqyrtuan të dhënat e më shumë se 28,000 njerëzve të shtruar në spital për sulme në zemër midis viteve 1995 dhe 2014. Nga këto, një numër i madh prej 30% (8,737 pacientë) ishin nën moshën 54 vjeç.
Rezultatet treguan se numri vjetor i shtrimeve në spital për të rinjtë (që do të thotë nga mosha 35 deri në 54 vjeç) në përgjithësi u rrit nga 27% midis viteve 1995 dhe 1999 në 32% midis 2010 dhe 2014.
Por rritja ishte edhe më e dukshme tek gratë e reja në veçanti: Në mënyrë të veçantë, gratë e reja përbënin 21% të sulmeve të zemrës të raportuara në mesin e grave ndërmjet viteve 1995 dhe 1999, por ato përbënin 31% të sulmeve të zemrës të raportuara tek femrat ndërmjet 2010 dhe 2014, me një rritje prej 10%.
Në krahasim, burrat e rinj përbënin 30% të sulmeve të zemrës midis viteve 1995 dhe 1999 dhe 33% midis 2010 dhe 2014.
“Ky është një studim me të vërtetë provokues dhe nxjerr në pah disa nga problemet më të mëdha që shohim në botën e shëndetit, që identifikon njerëzit me një rrezik më të madh të sëmundjes kardiovaskulare“, thotë Nicole Weinberg, MD, kardiologe në Qendrën Shëndetësore të Providence Saint John’s në Santa Monica, California.
Ka disa arsye të mundshme që fshihen prapa këtij trendi.
Autorët e studimit theksojnë se dy faktorë të rëndësishëm të rrezikut për sëmundjet e zemrës – presioni i lartë i gjakut dhe diabeti – ishin gjithnjë e më të zakonshme tek pacientët e rinj që kishin sulme në zemër.
Në mënyrë të veçantë, 71% e grave të reja me sulme në zemër në studim kishin një histori të tensionit të lartë dhe 39% kishin një histori të diabetit. Për të rinjtë që kishin sulme në zemër, numrat ishin përkatësisht 64 dhe 26%.
“Si presioni i lartë i gjakut ashtu edhe diabeti janë të lidhur me obezitetin, i cili mund të jetë një faktor tjetër në rritjen e sulmeve në zemër tek të rinjtë“, thotë një bashkëpunëtore e studimit Melissa Caughey, Ph.D.
“Gratë nën moshën 54 vjeç kanë prevalencë më të lartë të obezitetit dhe diabetit sesa meshkujt e të njëjtës grupmoshë dhe tendenca vazhdon të rritet“, thekson ajo.
“Natyrisht, jo të gjithë që janë me diabet ose presion të lartë të gjakut janë gjithashtu obezë dhe pacientët me këto faktorë rreziku nuk janë domosdoshmërisht të identifikuar dhe trajtuar përpara kohe“, thotë Dr. Weinberg.
“Edhe kur gratë identifikohen me këto kushte, ato nuk trajtohen në mënyrë agresive ose nuk kanë terapi ndërhyrëse“, thotë ajo. “Si rezultat, prognozat e tyre nuk janë aq të mira sa ato të burrave“.
“Stresi – i cili mund të rrisë presionin e gjakut në mënyrë të drejtpërdrejtë apo dhe të tërthortë – mund të luajë një rol“, thotë Johanna Contreras, M.D., një kardiologe.
Ky lloj i stresit mund të vijë nga një situatë traumatike ose abuzive, por puna juaj, problemet në shtëpi dhe stresorët e tjerë të jetës mund të krijohen dhe të mos ketë mekanizma mbrojtës për ta.
Ka disa gjëra që mund të bëni për të zvogëluar rrezikun për një atak në zemër.
Për fillestarët, është e rëndësishme që ju të vizitoheni rregullisht tek mjeku juaj, edhe nëse jeni mirë.
“Gratë duhet të kontrollohen tek mjekët e tyre të paktën një herë në vit dhe të kërkojnë vlerësimin e rrezikut kardiak“.
Kjo mund të përfshijë marrjen parasysh të moshës, peshës, zakonit të pirjes së duhanit, presionit të gjakut, zakoneve të dietës dhe stërvitjes, si dhe profilin tuaj të lipideve (që mat nivelet e kolesterolit dhe yndyrës në gjak) dhe ndoshta edhe elektrokardiogramin (që mat aktivitetin elektrik të zemrës).
“Nëse keni ndonjë faktor të ndryshueshëm të rrezikut për sëmundjet e zemrës, është e rëndësishme të veproni“, thotë David Goff, M.D., Ph.D., drejtor i Divizionit të Shkencave Kardiovaskulare në Institutet Kombëtare të Shëndetësisë.
Kjo mund të nënkuptojë të bëni ndryshime në atë që hani, t’i jepni prioritet cilësisë së gjumit dhe të menaxhoni stresin, ose të rritni aktivitetin fizik. Duke diagnostikuar dhe trajtuar më parë faktorët e rrezikut, sëmundja e zemrës mund të minimizohet.
Së fundi, nëse keni një histori familjare të sëmundjeve të zemrës, tregoni mjekut tuaj në lidhje me të në mënyrë që ata të mund të monitorojnë rrezikun tuaj.
“Duke pasur një rrezik familjar për sëmundje të zemrës e bën gjithë këtë këshillë edhe më të rëndësishme,” thotë Dr Goff.
Prapëseprapë, mos supozoni që ju jeni të dënuar me të pasur një sulm në zemër në qoftë se duket se kjo ka ndodhur në familjen tuaj.
“Gjenetika dhe historia familjare nuk përcaktojnë gjithçka“, thotë Caughey. “Ka shumë hapa që mund të merrni, të tilla si adoptimi i një jetese të shëndetshme, që mund të ulë rrezikun edhe nëse keni një histori familjare të sëmundjeve të zemrës“.
Ju gjithashtu duhet të dini simptomat e një sulmi në zemër.
Ka disa shenja klasike të një sulmi në zemër. Shoqata Amerikane e Zemrës rekomandon të shkoni në spital menjëherë nëse keni ndonjë nga këto:
- Presion të pakëndshëm, ngushtim, plotësi ose dhimbje në qendër të kraharorit tuaj (kjo mund të zgjasë më shumë se disa minuta ose të largohet dhe të kthehet)
- Dhimbje ose siklet në një ose të dy krahët, shpinë, qafë, nofull ose stomak
- Shkurtesa e frymëmarrjes me ose pa dhimbje gjoksi
- Djersë të ftohta
- Të përziera
- Marramendje
- Një ndjenjë e lodhjes që është e re ose e pazakontë për ju
Por simptomat mund të paraqiten ndryshe tek gratë dhe ndryshe tek meshkujt. Gratë kanë më shumë gjasa që të kenë simptoma më pak të dukshme – si përzierje dhe ngushtim në kraharor – në vend të dhimbjes stereotipike gjoksore. Pra, është e rëndësishme të kërkoni kujdes mjekësor nëse jeni duke përjetuar simptoma të reja ose shqetësuese si këto, edhe nëse nuk jeni të sigurt nëse është serioze apo jo.
Është gjithashtu e rëndësishme të jeni të vetëdijshëm për shenjat e problemeve të zemrës, edhe nëse jo domosdoshmërisht kanë të bëjnë me një emergjencë mjekësore si një sulm në zemër.
“Shumë njerëz kanë sëmundje të zemrës pa e ditur, që mund të zhvillohen ngadalë me kalimin e kohës dhe mund të mos jenë të qarta“, thotë Biblioteka Kombëtare e Mjekësisë e SHBA.
“Simptomat e sëmundjeve të zemrës përfshijnë dhimbjen e gjoksit, ënjtjen e kyçit dhe shkurtimin e frymëmarrjes, dhe këto duhet të jenë një paralajmërim që diçka kërkon vëmendjen e mjekut tuaj”.
Adresimi i simptomave si këto që në fillim tek mjeku juaj mund të ndihmojë edhe në parandalimin e një sulmi në zemër ose goditje.
Mbi të gjitha, kushtojini vëmendje trupit tuaj dhe mos kini frikë të flisni me mjekun tuaj nëse mendoni se diçka nuk.