Një nga marrëdhëniet më të ndërlikuara që ka një qenie njerëzore është me ushqimin. Ne nuk hamë gjithmonë sepse jemi të uritur, nganjëherë kjo për shkak të sasisë së madhe të reklamave dhe posterave të ushqimit përreth nesh. Për më tepër, oreksi ynë zgjohet nga shumë faktorë të tjerë që nuk kanë asnjë lidhje me stomakun bosh.
Rritja e konsumit, dhe për rrjedhojë edhe në peshë, ndikon në shëndetin tonë. Një studim nënvizoi se ndryshimet e oreksit sipas moshës së njerëzve, dhe njohja e fazave të ndryshme na ndihmon të përmirësojmë dietën tonë dhe të përballojmë problemet si shtimi i peshës.
Ne ishim të interesuar në temën e këtij studimi, kështu që ne duam të flasim me ju për secilën “moshë oreksi”, në mënyrë që të mund të merrni hapat e nevojshëm dietik për të qëndruar të shëndetshëm, në varësi të fazës ku jeni ju ose të dashurit tuaj.
Dekada e parë: 0 deri në 10 vjet
Zakonet e fituara të ngrënies në fëmijërinë e hershme mund të vazhdojnë të rriten. Një fëmijë i shëndoshë ka të ngjarë të bëhet një i rritur mbipeshë, nëse prindërit nuk marrin ndonjë masë paraprake. Është e rëndësishme që fëmijët të mësohen të provojnë ushqime me aromë të ndryshme, forma dhe ngjyra, në mënyrë që të mos e kenë problem të konsumojnë ushqime të caktuara më vonë.
Sipas studimit, fëmijët kanë të njëjtat sjellje të ngrënies si prindërit e tyre, kështu që mjedisi i tyre duhet të jetë pozitiv, i ekuilibruar dhe gjithëpërfshirës i ushqimeve të shëndetshme, si perimet. Është gjithashtu mirë që fëmijët të kenë një kontroll mbi pjesën e tyre. T’i detyroni ata të hanë gjithçka në pjatën e tyre mund të zvogëlojnë aftësinë e tyre për të dëgjuar shenjat e urisë dhe oreksit, duke i çuar ata në mbipeshë.
Dekada e dytë: 10 deri në 20 vjet
Gjatë pubertetit dhe adoleshencës, oreksi i rritur ndikohet nga hormonet. Në këtë fazë, marrëdhënia e një të riu me ushqimin është e lidhur me shëndetin dhe rritjen e tij aktuale. Kjo periudhë është kritike për të përcaktuar zakonet e të ngrënit në të ardhmen.
Pa udhëzimin e duhur, të rinjtë kanë tendencë të preferojnë ushqime jo të shëndetshme, konsumi i të cilave sjell pasoja që vazhdojnë në moshën e rritur. Shkencëtarët vunë në dukje se gratë e reja kanë më shumë të ngjarë të vuajnë nga mangësi ushqyese, pasi në këtë fazë ata zhvillojnë aftësinë e tyre riprodhuese.
Dekada e tretë: 20 deri në 30 vjet
Si të rritur, ndryshimet në stilin e jetës mund të shkaktojnë një shtim në peshë. Dhe pasi të fitohet kjo, është e vështirë ta humbësh. Në këtë fazë të veçantë, trupi dërgon sinjale të forta për të ngrënë kur është i uritur, por sinjalet që ai dërgon për të refuzuar ushqimin kur është plot janë shumë të dobëta.
Studimi shpjegoi se kjo ndodh sepse ka kaq shumë faktorë fizikë dhe psikikë që ndikojnë në oreks, të cilat i nxisin njerëzit të vazhdojnë të hanë edhe kur nuk janë të uritur.
Gjatë kësaj faze, është e rëndësishme të mësoni se si të krijoni një ndjenjë të ngopjes, të dëgjoni trupin kur nuk ndjehet më i uritur, dhe kështu të shmangni konsumimin e tepërt. Kjo arrihet duke zgjedhur ushqime që janë të pasura me fibra dhe proteina, që ju ndihmojnë të ndjeheni “të plotë” për më gjatë, ndryshe nga produktet e pasura me sheqerna dhe yndyrna.
Dekada e katërt: 30 deri në 40 vjet
Në këtë pikë të jetës, efektet e stresit fillojnë të tregohen. Është treguar se vështirësitë e moshës madhore çojnë në ndryshime në rutinën e ngrënies dhe oreksin: një oreks i pangopur mund të zhvillohet ose, anasjelltas, të humbet.
Disa tipare të personalitetit, si perfeksionizmi, ndikojnë në sjelljen e të ngrënit sepse shpesh shkaktojnë ankth. Në këtë fazë, është e rëndësishme për të ndryshuar çdo zakon të keq të ngrënies, qoftë në mjedisin e punës, qoftë në shtëpi. Për shembull, shmangia e makinës shitëse në punë dhe zëvendësimi i mezeve me kalori të lartë me ushqime të shëndetshme dhe të freskëta.
Njohja e situatave që shkaktojnë stresin dhe minimizimi i tyre gjithashtu do të ndihmojë në përmirësimin e gatishmërisë tuaj për të ngrënë shëndetshëm.
Dekada e pestë: 40 deri 50 vjet
Gjatë kësaj periudhe, do të jetë shumë e vështirë të ndryshoni atë që nuk është ndryshuar më parë, zbuloi hetimi. Mendja dikton që ju duhet të keni një dietë dhe stërvitje të ekuilibruar, por, në realitet, ju ende hani dobët dhe tepër.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetit, është në këtë fazë që problemet shëndetësore që rrjedhin nga zakonet e dobëta të ngrënies, si presioni i lartë i gjakut, niveli i lartë i kolesterolit në gjak dhe diabeti vijnë në pararojë. Ndryshimet duhet të synojnë përmirësimin e shëndetit, përpara se simptomat të bëhen të dukshme dhe të pakthyeshme.
Dekada e gjashtë: 50 deri në 60 vjet
Nga mosha 50 vjeç e tutje, masa e muskujve fillon të ulet në mënyrë progresive dhe të qëndrueshme. Shkencëtarët e quajnë këtë “Sarkopenia”. Konsumimi i më pak lëndëve ushqyese sesa duhet, duke mos qenë fizikisht aktiv dhe menopauza mund ta përshpejtojë këtë proces.
Në këtë fazë, është thelbësore të konsumoni një dietë të shëndetshme, të pasur me proteina. Sidoqoftë, ushqimet e thjeshta shpesh zëvendësohen nga të tjerat që nuk plotësojnë nevojat ushqyese të njerëzve në këtë fazë, qoftë për shkak të mungesës së kohës ose humbjes së oreksit.
Dekada e shtatë: 60 deri në 70 vjet
Gjatë pleqërisë, trupi bëhet i brishtë, dhe pesha humbet në mënyrë të pavullnetshme, sepse oreksi dhe uria humbasin. Studimi tregon se, në këtë pikë, ngrënia është, më shumë se gjithçka, një përvojë sociale.
Vejania, mungesa e një shoqërimi familjar dhe mungesa e burimeve, parandalon shijimin e ushqimit. Faktorë të tjerë, të tilla si vështirësia në përtypje dhe sëmundje të tjera, i shtohen kësaj. Në këtë fazë, konsumimi i ushqimit të mirë, të udhëhequr nga një specialist, është thelbësore për zgjatjen e jetëgjatësisë.