Prolaktina është një hormon i prodhuar nga hipofiza, një gjëndër e rëndësishme e vendosur në tru. Nga ana kimike, bëhet fjalë për një proteina funksioni kryesor i së cilës është favorizimi i prodhimit të qumështit pas lindjes, pas stimulimit që i porsalinduri ushtron në gjoks gjatë thithjes.
Ky hormon prodhohet nga njeriu dhe për shumë funksione të tjera rregulluese në trup, si për shembull:
Pjekuria e gjëndrës së qumështit (gjirit)
Sjellja (sidomos në nivelin seksual)
Sistemi imunitar
Metabolizmi
Cikli menstrual
Dhe shumë të tjera
Në kushte fiziologjike (pra normale) është e pranishme një sasi e vogël në gjak, dhe përqendrimi mbahet në kontroll nga një tjetër hormon, që është dopamina, i cili ka funksionin pengues të prodhimit të saj.
Gjatë shtatzënisë niveli i prolaktinës rritet ndjeshëm mbi të gjitha për të ndaluar ciklin menstrual e për të përgatitur organizmin femëror për prodhimin e ardhshëm të qumështit pas lindjes.
Hiperprolaktinemia (Prolaktina e lartë) është një shqetësim i karakterizuar nga prolaktina e tepërt në gjak e mund të prekë si femrat që nuk janë në pritje të një fëmije, qoftë burrat. Një shqetësim në fakt më i shpeshtë tek gratë në moshë fertiliteti pa cikël menstrual dhe me nivel të ulët të FSH.
Ndojëherë është e mundur të diagnostikohet një prodhim i pamjaftueshëm i hormonit (hipoprolaktinemia apo prolaktina e ulët) por ndodh shumë rrallë dhe tek persona me funksionim të reduktuar të hipofizës.
SHKAQET
Shkaku më i zakonshëm i prolaktinës së lartë është një tumor, normalisht beninj, që prek hipofizën (prolaktinomën); kur është voluminoze mund të shfaqë dhe simptoma të tjera si dhimbje koke, probleme me shikimin…) që e shtyjnë gruan ti drejtohet mjekut për një diagnozë.
Rritja e nivelit të prolaktinës mund të ketë dhe shkaqe të tjera si:
Disa antidepresivë (triciklikët dhe SSRI),
Disa antipsikotikë (klorpromazine, aloperidol, …),
Disa ilaçe për kontrollin e tensionit si nifedipina etj
Ilaçet për ulçerën (ranitidina)
Antinauze dhe prokinetiket (metoclopramide, levosulpiride, …),
Estrogjeni për trajtimin e simptomave të menopauzës
Përdorimi i produkteve bimore si kopër, fara finoku dhe tërfili i kuq
Irritimi i kafazit të kraharorit (shkaktuar nga shenjat kirurgjike, apo nga një reçipetë shumë e ngushtë)
Stresi
Ushtrimet fizike
Shqetësimet e gjumit (niveli i prolaktinës është shumë i lartë sidomos gjatë natës)
hipotiroidizmi
Çrregullime kronike të mëlçisë dhe veshkave
Konsumi i disa ushqimeve
Tumoret e hipofizës(janë tumore të vegjël, por provokojnë rreth 30 për qind të rasteve me hiperprolaktinemi)
SIMPTOMAT
Tek gratë simptomat e mundshme janë:
Ulje e nivelit të progesteronit pas ovulimit, me çrregullime menstruale pas saj
Oligomenorrea (cikli menstrual më i rrallë se zakonisht)
Amenorrea (ndërprerje e ciklit menstrual)
Galaktohrrea (prodhim i qumështit i pavarur nga lindja)
Thatësi e vaginës
Tek burrat simptomat e mundshme janë këto:
Galaktohrrea (prodhim i qumështit i pavarur nga lindja) dhe gjinekomastia (zhvillim i tepër i gjirit)
Impotenca
Zvogëlim i libidos
Infertiliteti
Zvogëlim i masës muskulore
Rënie e sasisë së flokëve.
VLERAT
Përsa i përket vlerave normale të prolaktinës është e nevojshme ti referohemi intervalit të normalitetit në referimin e laboratorit, por mund të përpiqemi të raportojmë vlerat maksimale.